به گزارش شبکه عدالت ، مسعود براتی امروز یکشنبه هفتم اردیبهشت ماه در روزنامه عصر ایرانیان نوشت: رهبر معظم انقلاب در دیدار با جمعی از مسئولان ارشد سه قوه در ۲۶ فروردین ماه سال جاری، گفتگوهای عمان را یکی از از ده‌ها کار وزارت خارجه دانستند. معنای این سخن این است که کارهای مهمی وجود دارد که وزارت خارجه باید آنها را دنبال کند و باید مراقب بود تا خدای‌ناکرده تحت‌الشعاع گفتوگوهای عمان قرار نگرفته و مورد غفلت واقع نشوند. ایشان در همان دیدار برخی از این کارها را مثال زدند از جمله گسترش روابط تجاری با کشورهایی که در آسیا قطب اقتصادی هستند.
فضای بین‌الملل در سال‌های اخیر با سرعت فزاینده در حال تغییر است و همین موضوع فرصت‌های قابل‌توجهی پیش روی جمهوری اسلامی ایران قرار داده است. بهره‌برداری از این فرصت‌ها و مقابله با تهدیدهای احتمالی کاری است که وزارت خارجه نقش محوری در آن دارد. استفاده حداکثری از این فرصت‌ها مستلزم تدبیر و ایجاد پشتوانه‌های لازم در این وزارتخانه است. برای نمونه، در دولت شهید رئیسی، جمهوری اسلامی ایران موفق شد به عضویت دو نهاد مهم و تأثیرگذار جهانی— سازمان همکاری‌های شانگهای و گروه بریکس — درآید. بر اساس تحلیل اکثر کارشناسان، این دو نهاد در سال‌های آینده نقش تعیین‌کننده‌ای در شکل‌گیری معادلات جهانی خواهند داشت. دستیابی به این موفقیت‌ها علیرغم فشارها و محدودیت‌های غرب، دست‌آورد بزرگی بود که سبب ایجاد فرصت‌های مهمی برای ایران شد.
پیگیری و تحقق فرصت‌های موجود در این نهادها و یا فرصت‌های موجود در همکاری با کشورهای همسو و همسایه، نیازمند برنامه‌ریزی دقیق، تدبیر و پشتیبانی دستگاه‌های متتولی به‌ویژه وزارت خارجه است. اگر وزارت خارجه بخواهد به معنای واقعی گفتگوهای عمان را یکی از ده کار خود در نظر بگیرد باید نسبت به استفاده از فرصت‌های واقعی مذکور برنامه‌ریزی و تدبیر لازم را داشته باشد.
بخش مهمی از این فرصت‌ها اقتصادی است که شناسایی و بهره‌برداری از آنها مستلزم پیگیری مستمر و متمرکز است. اما متأسفانه شاهد هستیم که بخش اصلی وزارت امور خارجه که مسئولیت پیگیری چنین موضوعاتی را بر عهده دارد، پس از گذشت بیش از هشت‌ماه از استقرار دولت، همچنان بدون مدیر است. معاونت اقتصادی وزارت خارجه، به‌عنوان اصلی‌ترین نهاد دیپلماسی اقتصادی، از ابتدای استقرار دولت بدون متولی باقی مانده و با سرپرست اداره می‌شود.
به این خبر توجه کنید: «نخستین جلسه ستاد هماهنگی روابط اقتصادی خارجی در سال ۱۴۰۴، روز یکشنبه ۳۱ فروردین به ریاست سید رسول مهاجر، سرپرست معاونت دیپلماسی اقتصادی وزارت امور خارجه، برگزار شد.» این خبر برای چند روز پیش است و نشان می‌دهد که کماکان معاونت اقتصادی وزارت امور خارجه با سرپرست اداره می‌شود.
این وضعیت (سرپرستی هشت ماهه) علاوه بر چالش‌های حقوقی که از منظر اداری دارد، پیام خوبی نیز مخابره نمی‌کند و این نگرانی را تشدید می‌کند که وزارت خارجه در بخش دیپلماسی اقتصادی برنامه و ایده‌ای ندارد. لذا طبیعی خواهد بود که استفاده از فرصت‌های اقتصادی موجود در محیط خارجی نیز از دست برود. اخبار منتشرشده از فعالیت‌های وزارت خارجه این تصویر را تقویت می‌کند. در اخبار کمتر صحبت از حضور فعال در شانگهای یا بریکس و یا همکاری‌های اقتصادی شنیده می‌شود. طبیعی است این سوال مطرح شود که قرار است این فرصت‌ها توسط چه کسی دنبال شود و مورد استفاده قرار گیرد. فرصت‌هایی که همچون ابر می‌گذرد و بعدها باید حسرت آنها را خورد.
در طول این هشت ماه معاونت اقتصادی وزارت خارجه با سرپرست اداره شده است و همه می‌دانیم یک سرپرست هرچقدر هم تلاش کند نمی‌تواند در سطح معاون رسمی موثر باشد. نفس اداره یک معاونت با سرپرست آن هم به مدت طولانی نشان می‌دهد که آن حوزه اولویت اساسی نیست. در حالیکه معاون اقتصادی وزرات خارجه رئیس ستاد هماهنگی روابط اقتصادی خارجی است. این ستاد نقش مهمی در ایجاد حرکت و هماهنگی در عرصه دیپلماسی اقتصادی دارد. در دولت شهید رئیسی دکتر مهدی صفری عهده‌دار این سمت بود. او یکی از افراد شناخته شده در عرصه دیپلماسی اقتصادی بود. تغییر دولت و تغییر وزیر طبیعی است که منجر به تغییر معاون شود اما خالی ماندن پست معاونت و اداره با سرپرست به مدت ۸ ماه غیرطبیعی است.
در این لحظه تاریخی که تحولات بنیادین در سطح بین‌الملل و منطقه غرب آسیا در حال رقم خوردن است، شناسایی و استفاده از فرصت‌ها نیازمند هوشیاری و برنامه‌ریزی و تدبیر است. امید است که وزیر امور خارجه در کنار گفتگوهای عمان به کارهای مهم دیگر نیز توجه کرده و از جمله معاونت اقتصادی وزارت خارجه را از این حالت خارج کند.
مسعود براتی
مسعود براتی
پایان/
