دیروز اعلام شد که کشور ما سه میلیارد دلار از توریزم سلامت درآمد کسب کرده است و همه می دانیم که عمده اینها عراقی ها بوده اند حال آنکه هنوز نگرش عمومی به همسایگان در داخل کشور ما بشدت مخدوش است و حتی سیاست گزاران گردشگری نیز نگاه به اروپا دارند!
نداشتن نگرش درست به هر موضوعی می تواند ما را به مسیرهای غلط ببرد. یکی از آن عرصه ها که ناشی از بیسوادی یا غربزدگی ایجاد شده است عدم فهم درست «هویت ایران» در منطقه و جهان است.
اینکه برخی تصور می کنند ما هم اگر کیش و برخی جزایر را تبدیل به «شهرنو» کنیم و همه چیز را در آن آزاد کنیم آن گاه خواهیم توانست گردشگران را از سراسر جهان به ایران بکشانیم نشانگر اوج بیسوادی و نفهمیدن «نیشن برندینگ» ایران در جهان است.
هر کشوری هویت و تاریخی دارد که با آن شناخته می شود. طبعا به قول استارتاپی ها «مشتریان اولیه» او در جهان هم، از میان کسانی خواهد بود که این هویت برای آنها جذاب باشد و خصوصا که «مزیت رقابتی» برای او محسوب بشود.
یعنی وقتی شما میخواهی بر لخت بودن سواحل خود بایستی، طبعا مزیتی نسبت به خیلی از کشورها نداری! پس باید اتفاقا حتی اگر صرفا اقتصادی بنگری و تحلیل هویتی از خودت نداشته باشی هم آن مزیت های رقابتی را پیدا کنی!
در همین نوع تفکرات غرب زدگان، تعریف «دیگران» نیز مثل تعریف «خود» غلط است! یعنی توریست های دنیا را جمعی فاسد توصیف می کنند که برای مقاصدی خاص سفر می کنند! حال آنکه اکثریت جهان خصوصا مسلمانان که مشتریان اولیه ما هستند، به دنبال تفریح حلال و پاک می گردند و اتفاقا ساحل امن و مناسب ارزشهای دینی برای آنان مطلوب است چون در کمتر نقطه ای از جهان می توانند آن را بیابند!
به یاد دارم که در برنامه هفتم توسعه نوشته شده بود که باید گردشگران ما پنج برابر بشوند. خب بدون داشتن این فهم و البته ایجاد زیرساخت های لازم برای پذیرش گردشگر نمی توان به این هدف دست یافت! تا نگرشهای غرب زده ای که به گردشگر عراقی و افغان و پاکستانی و… به دیده تحقیر می نگرد وجود دارد نمی توان به این هدف دست پیدا کرد.
ایران در منظر جهانیان و خصوصا جهان اسلام به دو هویت «تمدن تاریخی عریق» و «ایستادگی مقابل غرب» شناخته می شود که اولی به لایه تاریخی و تراث علمی ادبی ما مرتبط می شود و دومی به دستاوردهای علمی و استقلال پس از انقلاب و هر دو می تواند مخاطبان گسترده خود را جذب کند.
از میان حدود ۲ میلیارد مسلمان جهان، چرا باید صفر درصد آنان به ایران بیایند؟! چرا نتوانستیم مزارات بزرگان تاریخ اسلامی را باندازه کافی تبلیغ کنیم تا مردمان را به ایران بکشانیم؟ بخشی از مشکل حتما نگرشی است!
علیرضا کمیلی
