به گزارش شبکه عدالت به نقل از ایرنا، در حالی که برخی از «ویژندها» یا همان برندهای خارجی و چند ملیتی، تولید و توزیع کالای خود به ویژه در بخش خوراکی و نوشیدنی را در مشهد متمرکز کرده اند،بررسی ایرنا نشان می دهد که نظارت بر تولید یا توزیع کالا با این برندها در خراسان رضوی با پاسخ غیرشفاف و تردیدآمیز مسوولان همراه است و در هاله‌ای از ابهام قرار دارد.
خراسان رضوی به عنوان قطب تولید و صنعت مواد غذایی فرآوری شده شناخته می شود و از طرفی بازاری پررونق برای ۳۰ میلیون زائر و مسافر سالانه و حدود هشت میلیون نفر جمعیت ثابت به شما می رود، از این رو برخی ویژندهای خارجی و چند ملیتی تولید و توزیع کالای خود بویژه در بخش خوراکی و نوشیدینی را در مشهد متمرکز کرده اند.
ایرنا برای بررسی نظارت بر کیفیت این ویژندها به سراغ مدیر کل استاندارد خراسان رضوی رفت، این مسوول بیان کرد: بر اساس رصد بازار فقط چند قلم کالای خوراکی مانند نوشابه های کوکاکولا و پپسی(خارجی) و یک شیرخشک با برند خارجی در استان تولید می شود.
حامد محمدی افزود: اداره استاندارد به منشا کالای تولید یا توزیع شده در استان کاری ندارد و ما فقط تطبیق کیفیت کالای تولیدی با استاندارد ملی ایران را بررسی می کنیم و بر تولید در این چارچوب نظارت داریم.
وی گفت: تصور می کنم فعالیت برندهای خارجی مستلزم ثبت آنها در کشور است و این اداره کل اطلاعاتی در خصوص تعداد برندهای ثبت شده در استان ندارد.
مدیر کل استاندارد خراسان رضوی ادامه داد: تطبیق کیفیت کالای تولید شده با برند خارجی در ایران با تولیدات شرکت مادر در خارج از کشور بر عهده استاندارد نیست، به عنوان نمونه تطبیق کیفیت نوشابه خارجی در مشهد با تولید کارخانه اصلی بر عهده استاندارد نیست.
محمدی بیان کرد: احتمالا اداره مالکیت معنوی فهرستی از برندهای خارجی ثبت شده در استان در اختیار دارد.
ثبت ویژندهای خارجی طبق اظهارنامه درخواست کننده
کارشناس امور مالکیت معنوی در اداره کل ثبت اسناد و املاک خراسان رضوی نیز در این خصوص به ایرنا گفت: بنده در این اداره کل فقط کار کارشناسی در خصوص ثبت برند تجاری را انجام می دهم و فارغ از مکان تولید کالا، طبق اظهار نامه ای که مالکان برند در سامانه مرکز مالکیت معنوی ثبت کرده اند، نشان آنها ثبت می شود.
حدیثه حاجیان بیان کرد: اصلا امکان پذیر نیست که بگوییم چه تعداد محصول با برند خارجی در استان ثبت شده است، لااقل اگر امکان پاسخگویی وجود داشته باشد باید ایرنا در مکاتبه با مرکز مالکیت معنوی در تهران آن را جویا شود.
وی در خصوص روند کار اداره ثبت مالکیت معنوی اظهار کرد: کارشناسان این اداره درخواست ثبت یک نشان در ایران را بررسی می کنند، این نشان می تواند یک نام و علامت تجاری داخلی یا یک نشان خارجی با اخذ نمایندگی از سوی یک توزیع و تولیدکننده ایرانی باشد.
کارشناس امور مالکیت معنوی در اداره کل ثبت اسناد و املاک خراسان رضوی ادامه داد: به عنوان نمونه اگر فروشگاهی در مشهد بخواهد نام و نمایندگی یک شرکت تولید لباس از ترکیه را برای خود ثبت کند باید در این رابطه اظهارنامه بدهد و اداره مالکیت معنوی با توجه به ضوابط از جمله عدم ثبت تکراری این نام توسط فروشگاهی دیگر، اقدام به ثبت این نام تجاری برای فروشگاه مورد نظر خواهد کرد.
حاجیان بیان کرد: نظارت بر تولیدات و نحوه عرضه این کالا در ایران در حوزه وظایف اداره مالکیت معنوی نیست و این اداره اصلا نظارتی به شرکتی که نمایندگی داده، ندارد و تطبیق کیفیت کالا (با برند خارجی) با شرکت تولید کننده خارجی اصلی به این اداره مربوط نمی شود.
صمت خراسان رضوی آماری از برندهای خارجی فعال ندارد
متولی تولید و نظارت بر صنایع با اداره کل صنعت، معدن و تجارت است، پس از پیگیری های متعدد خبرنگاران ایرنا معاون بازرسی و حمایت از حقوق مصرف‌کنندگان اداره کل صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی اظهار کرد: اصولا فعالیت برندهای خارجی در ایران تابع ضوابطی است، به عنوان نمونه در سال های قبل یک برند تولید لباس با برند ترکیه، برای فعالیت در مشهد مجوز گرفت.
علی بیاتی افزود: طبق قانون بخشی از تولیدات این برند باید در ایران انجام می شد که در نهایت با رعایت ضوابط یاد شده فروشگاه این برند ترک در مشهد اکنون به فعالیت مشغول است.
وی گفت: اصولا اداره صمت بر هرگونه تولید کالای داخلی و خارجی در داخل ایران نظارت دارد، اما اینکه چه تعداد شرکت و تولید کننده خارجی مجوز فعالیت در استان دارند را باید از سوی معاون امور صنایع اداره کل صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی جویا شد.
ناصر بهزاد، معاون امور صنایع اداره کل صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی نیز در گفت وگو با ایرنا بدون توضیح بیشتر گفت: آمار دقیقی از فعالیت تولیدات ایرانی با برندهای خارجی در این استان در اختیار نیست.
تفاوت کیفیت برندهای خارجی تولید داخل با محصول شرکت اصلی
معاون بازرسی و حمایت از حقوق مصرف‌کنندگان اداره کل صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی در حوزه نظارت بر تولیدات با برند خارجی گفت: نظارت بر تولیدات با برندهای خارجی، اگر آن محصولات مشمول استاندارد اجباری باشند با اداره استاندارد است و در حوزه دارویی و غذایی نیز نظارت بر محصولات یاد شده با دانشگاه علوم پزشکی است.
بیاتی ادامه داد: اصولا انطباق کیفیت کالاهای تولید داخل با برندهای خارجی ممکن نیست، چرا که ضوابط و چارچوب های استاندارد ایران با اروپا یا حتی آسیای میانه متفاوت است.
به گفته وی، به طور مثال غلظت رب در ایران باید عدد ۲۵ در واحد مورد نظر باشد، حال آنکه این شاخص در آسیای مرکزی ۲۲ است در نتیجه رب آنها غلظت کمتری دارد اما برای آنها استاندارد است.
وی بیان کرد: در حوزه پوشاک نمی توان برای تولید، استاندارد خاصی را مدنظر گرفت، مگر اینکه برای جنس نخ استانداردهایی را مطرح کنیم، اما کیفیت کالای خوراکی و بهداشتی فقط با فرمولی که در زمان اخذ مجوز بهره برداری به نهادهای متولی ارائه شده تطبیق داده می شود و نهادهای نظارتی یاد شده تولیدات را با فرمول رسمی شرکت و یا ضوابط استاندارد یا بهداشت ایران تطبیق می دهند.
معاون بازرسی و حمایت از حقوق مصرف‌کنندگان اداره کل صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی اضافه کرد: اما اینکه بگوییم تولیدات شیرخشک یا نوشابه با برند خارجی در استان با نمونه اصل برند خارجی از سوی نهادهای نظارتی تطبیق داده می شود، خیر اینگونه نیست و این تطبیق در اینجا انجام نمی شود.
وی اظهار کرد: نوشابه هایی کوکا و پپسی که در استان با برندهای خارجی تولید می شود در کشورهای دیگر نیز با کیفیت اصل تولید می شود اما می بینیم مزه و کیفیت این نوشابه ها با هم متفاوت است، قطعا کیفیت تولیدات داخل با نمونه خارجی و اصل برابر نیست.
بیاتی گفت: بر اساس رصد بازار استان علاوه بر تولیدات یک شرکت ترک در زمینه پوشاک و شاید برخی برندهای خارجی پوشاک، فقط کوکا و پپسی و یک برند شیرخشک ایرانی با اخذ لیسانس شرکت فراملیتی به صورت مشارکتی با این شرکت در خراسان رضوی تولید دارند.
معاون بازرسی و حمایت از حقوق مصرف‌کنندگان اداره کل صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی افزود: البته «نستله» و سیگار «وینستون» در یکی از استان های مرکزی و در حوزه آرایشی بهداشتی نیز برندهای متعدد خارجی در دیگر استانها تولید می شود.
حضور برندهای خارجی در خراسان رضوی ساماندهی شود
دبیر انجمن صنایع خراسان رضوی به عنوان یک تشکل غیردولتی و بخش خصوصی در گفت وگو با خبرنگار ایرنا و در خصوص صنایع با برند خارجی در استان گفت: بخش دولتی که ثبت فعالیت واحدهای تولیدی را برعهده دارد چطور نمی داند چه تعداد برند خارجی در استان فعالیت دارند؟ اگر آنها ندانند ما به عنوان یک تشکل بخش خصوصی چگونه باید بدانیم؟
امیر مهدی مرادی افزود: زمانی درهای فعالیت بخش خارجی در ایران باز بود و مطابق قانون و ضوابط وزارت صمت آنها باید بخشی از تولیدات خود را در ایران انجام می دادند، اما الان ما دقیقا نمی دانیم چقدر این قوانین اجرا می شود؟
تولیدات شیرخشک یا نوشابه با برند خارجی در خراسان رضوی با نمونه اصل برند خارجی از سوی نهادهای نظارتی تطبیق داده نمی شود.وی گفت: بواسطه همان قوانینی که سالها قبل به خصوص در حوزه پوشاک خارجی اعمال شد، باعث شد تا در همان سالها بخشی از تولیدات خارجی در داخل کشور انجام شود و شفاف سازی نیز در این حوزه صورت گیرد.
دبیر انجمن صنایع خراسان رضوی بیان کرد: قطعا باید حضور برندهای خارجی در استان سامان دهی شود، واقعیت این است بسیاری مدعی نمایندگی کالاهای خارجی هستند اما وقتی بررسی می شود می بینیم اطلاعات آنها به عنوان نمایندگی فلان برند خارجی در هیچ جایی ثبت نشده است.
وی اضافه کرد: استفاده غیرقانونی صنایع و واحدهای تولیدی در ایران از نام و نشان برندهای خارجی می تواند به شکایت برندهای یاد شده از شرکت های داخلی منجر شود و در ادامه آنها می توانند طبق قوانین بین المللی وکیل گرفته و در داخل ایران از متخلفان شکایت کنند.
مرادی به وضعیت فعالیت برندهای خارجی تولید نوشابه آمریکایی در کشور روسیه اشاره کرد و گفت: پس از اعمال تحریم آمریکا علیه روسیه، کارخانجات کوکاکولا در این کشور به یکباره تعطیل شدند اما تولیدات کوکاکولا (نوشابه های خارجی) در استان توسط شرکت های ایرانی و نه آمریکایی انجام می شود.
به گفته وی، مالکان با دورزدن تحریم ها اسانس این محصول خارجی را از یک شرکت اروپایی با واسطه خریده و پس از ارسال به هند وارد ایران می کنند.
فروش بدون نظارت پوشاک با برند ترک در خراسان رضوی
رصد بازار توسط خبرنگاران ایرنا نشان می دهد هنوز برخی فروشگاه ها در مشهد به خصوص در حوزه لباس از برندهای خارجی بویژه ترک بهره می گیرند. مسوول خرید یک فروشگاه زنجیره ای پوشاک در مشهد به ایرنا گفت: اصولا فروشگاه های پوشاک با برند ترک در گذشته با هدف ثبت عنوان در ایران و نشان دادن واردات قانونی اقدام به بازگشایی نمایندگی می کردند و در برخی مواقع استفاده از پوشاک قاچاق در این فروشگاه ها مشهود بود.
«سودابه» به سفرهای مکرر کاری خود به ترکیه اشاره و بیان کرد: از طرفی برندهای ترکی که در مشهد اقدام به بازگشایی نمایندگی کرده بودند به عنوان تولیدکننده ارزان قیمت پوشاک در این کشور شناخته می شوند که در نهایت کالای خود را، اگر قانونی وارد کرده باشند، به قیمت دلاری و گزاف در مشهد می فروختند.
این کارشناس حوزه لباس ادامه داد: امکان تولید اتیکت یا نشان برندهای خارجی لباس و کالا در مشهد به راحتی میسر است و همه تولیدکنندگان داخلی می توانند از آنها سوء استفاده کنند و متاسفانه این اقلام در بازار نیز موجود است.
وی گفت: اگر شما خریدار پیگیری باشید در نهایت می توانید اصالت ایرانی کالای دوخته شده با برند خارجی را اثبات کنید و آن زمان است که فروشنده متخلف به شما خواهد گفت, منظور ما از ارائه کالای ترک، تولید پوشاک با پارچه ترکی است.
سودابه بیان کرد: به خاطر دارم یکی از فروشگاه های عرضه برند پوشاک ترک، کالاهای استوک به معنی پوشاک خارج از فصل، در انبار مانده و یا دارای نقص در دوخت را در مشهد به فروش می گذاشت و در این رابطه از برند خاص برای فروش بهره می گرفت.
با وجود عدم پاسخگویی و توضیح شفاف از سوی مسوولان مربوطه، کاملا روشن است نظارت دقیقی بر عرضه کالاهای یاد شده با برند خارجی در استان صورت نمی گیرد.
از طرفی مشاهده فهرست این کالاها نشان می دهد، اقلام خارجی یاد شده یا مصرفی و کم ارزش مانند پوشاک و لوازم آرایش است و یا در دسته اقلام مضر مانند نوشابه و سیگار قرار دارد، از طرفی شیرخشک تولیدی در استان که ادعای مسوولان ۴۰ درصد تولید کشور بوده در دام قاچاق گرفتار است. لذا اقدام عاجل مسوولان نسبت به بازنگری برای نظارت عمیق و جدی بر کیفیت و اصالت کالاهای یاد شده مورد انتظار است.
ایرنا پیگیری در این خصوص را رسالت حرفه ای خود در مسیر اعتلای تولیدات داخل و حفظ سلامت عامه تلقی می کند.
پایان/
